In Luikse archieven zijn aanwijzingen gevonden dat Bergeijk in de Middeleeuwen mogelijk een kerkelijke immuniteit was van de bisschoppen van Luik. Met immuniteit doelen we op de rechtspraak die in handen was van de kerk van Bergeijk; niet de parochiekerk zelf, maar de bisschop van Luik als eigenaar van deze kerk. De bisschop was zelf in die tijd ook een wereldheer. Dit wil zeggen dat hij sterke mannen in dienst had die vonnissen konden uitvoeren.
Hiernaast is de tekst weergegeven waaruit dit zou moeten blijken.
(Deze lezing moet als voorlopig gezien worden aangezien de paleografen het er nog niet over eens zijn)
Hiernaast is de tekst weergegeven waaruit dit zou moeten blijken. (Deze lezing moet als voorlopig gezien worden aangezien de paleografen het er nog niet over eens zijn)
Klik hier voor een vergroting.
Het bovenste deel van dit document ziet er als volgt uit: 
[ Klik hier voor een vergroting van dit detail.
(s)upra eykelberch habet ecclesia tutelam bassam
Vertaald is dit: de kerk (van Luik) heeft/houdt de lage rechtsmacht over Eykelberch (=Bergeijk en omgeving).
Deze tekst is gevonden in een register van het Domkapittel van de bisschop van het jaar 1395, dat zoals u kunt zien door een recente (Tweede Wereld) oorlog is aangetast.
Wat was het Domkapittel, ook kapittel van Sint Lambertus genoemd, eigenlijk?
Dit kapittel was van de 12de tot begin 15de eeuw een rechtsprekend instituut, zowel kerkelijk als wereldlijk, van de bisschop van Luik. In de overlevering in Bergeijk wordt naar het bezit van de bisschop van Luik verwezen als 'onder de kromstaf', een titel die in een notarisakte in 1649 voorkomt: “een hof en aangelag aan het grote veld, de kerkpad (..) Leengoed leenroerig onder de Cromstaf van Luik te Oud Herlaer. .”. (R29 protocollen Bergeijk fol 226v (1649) ontleend aan Rogier Knaepen). Dit is het Beukenhof, “aan het Hof”, en het was volgens dezelfde bronnen een leengoed van de heer van Oud-Herlaar, de beheerder van de bisschop in NoordBrabant (F. Theuws, Het Kempenproject 3, p.140).
Mogelijk was Bergeijk een pleisterplaats voor de vele reizen die de 'nunciae' (de gezanten of rechtsprekenden) van de bisschop maakten naar plaatsen in NoordBrabant (waaronder Lith het best is gedocumenteerd; ook Waalre, Hilvarenbeek en Oirschot kunnen genoemd worden; zie D. Vangheluwe, De Grave en de Ansdersweer, publicatie in voorbereiding 2013)
Daniël Vangheluwe, mei 2012
Vertaald is dit: de kerk (van Luik) heeft/houdt de lage rechtsmacht over Eykelberch (=Bergeijk en omgeving).
Deze tekst is gevonden in een register van het Domkapittel van de bisschop van het jaar 1395, dat zoals u kunt zien door een recente (Tweede Wereld) oorlog is aangetast.
Wat was het Domkapittel, ook kapittel van Sint Lambertus genoemd, eigenlijk?
Dit kapittel was van de 12de tot begin 15de eeuw een rechtsprekend instituut, zowel kerkelijk als wereldlijk, van de bisschop van Luik. In de overlevering in Bergeijk wordt naar het bezit van de bisschop van Luik verwezen als 'onder de kromstaf', een titel die in een notarisakte in 1649 voorkomt: “een hof en aangelag aan het grote veld, de kerkpad (..) Leengoed leenroerig onder de Cromstaf van Luik te Oud Herlaer. .”. (R29 protocollen Bergeijk fol 226v (1649) ontleend aan Rogier Knaepen). Dit is het Beukenhof, “aan het Hof”, en het was volgens dezelfde bronnen een leengoed van de heer van Oud-Herlaar, de beheerder van de bisschop in NoordBrabant (F. Theuws, Het Kempenproject 3, p.140).
Mogelijk was Bergeijk een pleisterplaats voor de vele reizen die de 'nunciae' (de gezanten of rechtsprekenden) van de bisschop maakten naar plaatsen in NoordBrabant (waaronder Lith het best is gedocumenteerd; ook Waalre, Hilvarenbeek en Oirschot kunnen genoemd worden; zie D. Vangheluwe, De Grave en de Ansdersweer, publicatie in voorbereiding 2013)
Daniël Vangheluwe, mei 2012