Onder ‘volkscultuur’ wordt verstaan alle collectieve, al dan niet traditionele uitingen van het gewone volksleven.
Dit volksleven is vaak ook gekend als het gebruik in het verleden en als locale identiteit.
Omdat elke generatie haar eigen keuzes maakt, is volkscultuur een dynamisch fenomeen.
Hieronder een aantal voorbeelden.
Klepperen
Klepperen is een Luyksgestelse traditie. Bij het klepperen gaan de jongens van Luyksgestel op vroege ochtenden vóór Pasen met hun houten kleppers langs de woonhuizen. Deze traditie is enig in de gehele omgeving en wordt nog steeds in ere gehouden door de jongens van de basisschool.
Klepperen is een Luyksgestelse traditie. Bij het klepperen gaan de jongens van Luyksgestel op vroege ochtenden vóór Pasen met hun houten kleppers langs de woonhuizen. Deze traditie is enig in de gehele omgeving en wordt nog steeds in ere gehouden door de jongens van de basisschool.Pinsterbloem zingen
Een oud gebruik dat na de tweede oorlog langzaam verdween,
maar sinds 1987 in Luyksgestel weer in ere is hersteld.
In de week voor Pinksteren kiezen de meisjes van de basisschool
per buurtschap hun Pinksterkoningin (Pinksterbloem).
Het gebruik is terug te voeren naar een vermenging van verschillende oude
mei tradities.
maar sinds 1987 in Luyksgestel weer in ere is hersteld.
In de week voor Pinksteren kiezen de meisjes van de basisschool
per buurtschap hun Pinksterkoningin (Pinksterbloem).
Het gebruik is terug te voeren naar een vermenging van verschillende oude
mei tradities.
De Pinksterbloem krijgt een bloemenkrans op haar hoofd en de kinderen
gaan met haar al zingend door de buurt.
gaan met haar al zingend door de buurt.
Hier is de fiere Pinksterblom
vanwaar komt zij gegangen
met twee gebloosde wangen.
vanwaar komt zij gegangen
met twee gebloosde wangen.
Met haar korfje aan de hand
zo liep zij door de straten.
Straat, maak wat wij-er,
maak het gras wat vrijer,
zodat mijn dochter rusten kan,
de fiere Pinksterblom.
zo liep zij door de straten.
Straat, maak wat wij-er,
maak het gras wat vrijer,
zodat mijn dochter rusten kan,
de fiere Pinksterblom.
Keer eens om, keer eens om,
gooi een stuiver in de kom.
gooi een stuiver in de kom.
Na het zingen strooien de kinderen wat vers geplukte bloemblaadjes voor de
deur waar ze halt houden. Als tegenprestatie verwachten zij een financiële gift,
snoep of een (water)ijsje. De opbrengst wordt tenslotte onder de kinderen verdeeld.
deur waar ze halt houden. Als tegenprestatie verwachten zij een financiële gift,
snoep of een (water)ijsje. De opbrengst wordt tenslotte onder de kinderen verdeeld.
Spookverhalen
Al generaties lang vertelt men talrijke spookverhalen aan elkaar. P.N. Panken verzamelde deze volksverhalen en Johan Biemans heeft ze bewerkt en uitgegeven in het boek ‘Spokerijen in de Kempen’. Het boek is van illustraties voorzien door van Jan Radersma en is een uitgave van de Europese Bibliotheek Zaltbommel.
Al generaties lang vertelt men talrijke spookverhalen aan elkaar. P.N. Panken verzamelde deze volksverhalen en Johan Biemans heeft ze bewerkt en uitgegeven in het boek ‘Spokerijen in de Kempen’. Het boek is van illustraties voorzien door van Jan Radersma en is een uitgave van de Europese Bibliotheek Zaltbommel.
Paardenzegen
Sinds 1933 wordt op de Weebosch de jaarlijks rond 16 oktober de Sint Gerardus-bedevaart gehouden. Deze wordt op zondag na 16 oktober afgesloten met de zegening van paard en ruiter.
Al vroeg in de ochtend komen de ruiters, meestal met paard en wagen, aan in Weebosch voor de openluchtmis. Deze mis wordt gevolgd door de paardenzegening, waarbij het paard en de ruiter rijkelijk worden besprenkeld met wijwater.
Sinds 1933 wordt op de Weebosch de jaarlijks rond 16 oktober de Sint Gerardus-bedevaart gehouden. Deze wordt op zondag na 16 oktober afgesloten met de zegening van paard en ruiter.
Al vroeg in de ochtend komen de ruiters, meestal met paard en wagen, aan in Weebosch voor de openluchtmis. Deze mis wordt gevolgd door de paardenzegening, waarbij het paard en de ruiter rijkelijk worden besprenkeld met wijwater.
Sacrament processie
Daar waar een sacramentsprocessie in de meeste plaatsen tot het verleden behoort wordt in Luyksgestel deze traditie in ere gehouden. Nog ieder jaar trekt in juni de sacramentsprocessie. De dag waarop de processie plaats vindt wisselt elk jaar en wel op de eerste zondag na sacramentsdag.
De processie vertrekt direct na een heilige mis vanaf de Sint Martinuskerk, via de Kerkstraat en de Dorpsstraat waar een rustaltaar is voorzien. Vandaar vervolgt de stoet via de Kapellerweg naar de Kruiskapel waar het rustaltaar staat op de processieweide achter de kapel. Na de rust trekt de stoet verder om weer te eindigen in de Sint Martinuskerk.
Daar waar een sacramentsprocessie in de meeste plaatsen tot het verleden behoort wordt in Luyksgestel deze traditie in ere gehouden. Nog ieder jaar trekt in juni de sacramentsprocessie. De dag waarop de processie plaats vindt wisselt elk jaar en wel op de eerste zondag na sacramentsdag.
De processie vertrekt direct na een heilige mis vanaf de Sint Martinuskerk, via de Kerkstraat en de Dorpsstraat waar een rustaltaar is voorzien. Vandaar vervolgt de stoet via de Kapellerweg naar de Kruiskapel waar het rustaltaar staat op de processieweide achter de kapel. Na de rust trekt de stoet verder om weer te eindigen in de Sint Martinuskerk.
Foto boven uit 2014, foto's beneden uit de oude doos